In het kader van het “Ambassade” project werken de bureaus Twyce architects en cOarchi nauw met hun klanten samen rond een cohousing project in Schaarbeek. Deze werf onderscheidt zich door zijn grote inzet op het vlak van de circulaire economie, en meer bepaald de sociale aspecten en het hergebruik. Daarbovenop komen nog de haalbaarheidsanalyses, het evenwicht tussen het budget en de behoeften van de bewoners, de integratie van de technische en de tijdelijke beperkingen… Die hebben allemaal een invloed op het verloop van dit ambitieuze project waarin de circulaire economie een doorslaggevende rol speelt!
Een cohousing project
Het Ambassade project groepeert drie gebouwen, met elk een erfgoedbelang: De voormalige ambassade van Spanje, een gebouw van Michel Polak; het industriële gebouw ,“Fabrique” genoemd; en een typische Brusselse woning. Die drie typologieën onder de aandacht brengen, hun erfgoedbelang benadrukken en het perceel ontsluiten door de gangen die doorheen de jaren werden gesloten opnieuw te openen, dat zijn de architecturale ambities voor dit project.
De bewoners van de 17 wooneenheden vormen een groep die zich inzet voor de realisatie van dit project. Elk van hen heeft zijn behoeften, zijn wensen en zijn ervaringen, en alles dient geharmoniseerd te worden in één gemeenschappelijk project, zodat een goede communicatie en veel uitwisselingen onontbeerlijk zijn. Een van de belangrijke aspecten voor de bewoners is bijvoorbeeld het behoud van hetgeen reeds aanwezig is, en waarmee het ontwerpteam en de haalbaarheidsstudies rekening moeten houden.
Budget vs. Haalbaarheid
Het vinden van een evenwicht tussen de belangen van de bewoners, het budget, de investering in tijd en de technische beperkingen was enkel mogelijk dankzij een duidelijke communicatie en talloze gesprekken. Dankzij de diversiteit van de kennis konden de negen thema’s van duurzaam bouwen aangepakt worden en kon dieper ingegaan worden op sommige onderwerpen zoals hergebruik en waterrecuperatie. Aan enthousiasme geen gebrek, en gaandeweg leert men rekening houden met afremmende elementen zoals tijd en geld. Naast de ecologische beschouwingen werd veel belang gehecht aan de menselijke aspecten van het project.
De inventaris
In de fase van het voorontwerp werd een lijst van materialen opgesteld en aan verschillende bedrijven voorgelegd om de waarde daarvan te bepalen en erop te wijzen dat die zorgvuldig dienden te worden gedemonteerd met de bedoeling die ter plaatse te hergebruiken of in het netwerk van hergebruik op te nemen. De bewoners hebben actief deelgenomen aan de denkoefening, aan de opzoekingen en aan de samenstelling van de inventaris. Niet alle ideeën waren leefbaar of uitvoerbaar, maar voor sommige elementen was de financiële inspanning wel de moeite waard. Dat was het geval voor de deuren in massief hout met lijstwerk, bijvoorbeeld, die, eenmaal gerestaureerd, een meerwaarde vormen voor het project. Voor het hergebruik van sommige materialen is een aanzienlijke voorbereiding nodig, zoals voor de gietijzeren radiatoren die, na een exhaustieve inventaris, hersteld werden door het bedrijf ROVA.
Het sociale aspect
Doordat rechtstreeks werd samengewerkt met de toekomstige bewoners kon nagedacht worden over de flexibiliteit van hun woonst, en over de manier waarop ze zichzelf daar zien leven en ouder worden. Het evolutieve karakter van de bewoners wordt weerspiegeld in de bijzondere aanpasbaarheid van de private en gemeenschappelijke ruimten. Naast een generatiediversiteit onderscheidt het project zich ook door een sociale mix, die leidt tot gevarieerde woontypes.
Hergebruik
De ter plaatse aanwezige materialen hergebruiken, het bestaande dak behouden, het oude plafond renoveren, mineraalwol gebruiken dat afkomstig is van het netwerk voor hergebruik, een gevelbekleding met platen uit voorraadoverschotten, … Al die maatregelen zorgen ervoor dat geen nieuwe materialen moeten geproduceerd worden. En wanneer de aankoop van nieuwe materialen onvermijdelijk is, wordt gekozen voor duurzame producten met een minimale milieu-impact.
Een sprekend voorbeeld van “doen met wat voorhanden is” is het gebruik van de houten structuur van de gebouwen die afgebroken werden om de structuur van het behouden dak te verstevigen. Voor de verlaagde plafonds werd eveneens gekozen voor behoud en herstelling, in plaats van te kiezen voor de gemakkelijkere en goedkopere oplossing om alles af te breken en te herbeginnen.
De lessen uit dit project Een werf zoals dat van het Ambassade project is een heus laboratorium en toont de mogelijkheden en de obstakels die gepaard gaan met duurzaam bouwen, en, meer bepaald, met het thema van hergebruik. Een van de grote problemen was het vinden van een onderneming die bereid was om zich in het avontuur te storten. Weinigen zijn vertrouwd zijn met hergebruik en velen zijn terughoudend. Al doende leert men, en hoe meer de ondernemingen geconfronteerd zullen worden met circulaire werven, hoe vaker ze de kaart zullen trekken van duurzaamheid.
Digitaal werfbezoek “Ambassade” : video (start op 6 minuten)
Artikel Coarchi – Ambassade Project
