Op de werf van het ZIN-gebouw heeft men het over ‘groen beton, circulariteit, hergebruik van materialen, cradle to cradle-certificering”. De constructie, die momenteel als één van de meest vervuilende economische activiteiten beschouwd wordt, verandert de baksteen van schouder. Ze innoveert en gaat voor duurzame praktijken. Op ZIN zorgen de ondernemingen Befimmo en BESIX voor een wereldprimeur. Welkom in de wereld van de bouw van morgen. Welkom in Brussel, in het hart van de Noordwijk!
De bouwsector is vandaag de grootste verbruiker van grondstoffen en één van de meest vervuilende economische activiteiten. Hij vertegenwoordigt alleen al 30% van de uitstoot van broeikasgassen en is verantwoordelijk voor 40% van de wereldwijde afvalproductie. Hoewel de sector een grote vervuiler is, betekent dit ook dat hij een sleutelrol kan spelen bij het duurzamer maken van de wereld. Sommige ondernemingen zetten zich hier actief voor in. En aan hun klanten leggen deze ondernemingen steeds vaker nieuwe eisen op wat betreft duurzaamheid en circulariteit.
Het ‘ZIN’ -project, dat door Befimmo als bouwteam ontwikkeld wordt in samenwerking met de algemene aannemer BESIX, is een concreet en veelbelovend voorbeeld. De torens 1 en 2 van het Brussels World Trade Center, op een boogscheut van het Noordstation, behoren binnenkort tot het verleden. Zij worden grondig gerenoveerd en omgevormd tot de multifunctionele ruimte ZIN, goed voor een oppervlakte van 110.000 m² die plaats biedt aan kantoren, woningen en hoteldiensten. Over enkele jaren zal de Vlaamse overheid er haar diensten vestigen (in het kantoorgedeelte).
ZIN is geen bouwproject zoals de andere. Deze ontwikkeling had als grote ambitie om het concept ‘circulaire economie’ zo volledig en coherent mogelijk toe te passen. En dat is precies wat Befimmo en BESIX hebben gedaan, met de hulp van Drees & Sommer, een consultant gespecialiseerd in circulariteit. Wat dat betreft zijn alle goede praktijken op het appèl: inventarisering van materialen, hergebruik van een maximum aan materialen, ‘Cradle to Cradle’-certificering … Befimmo en BESIX gaan zelfs nog verder. Hun aanpak is innoverend dankzij de ontwikkeling en het gebruik van een ‘groen’ en circulair beton dat weinig CO2 uitstoot. Een wereldprimeur.
CIRCULARITEIT IN HET HART VAN HET PROJECT
Circulariteit vormt dus het uitgangspunt van het project. Dit verklaart bijvoorbeeld waarom er voor gekozen werd om een groot deel van de structuur van de bestaande torens te behouden. Op die manier kunnen 50.000 vrachtwagenritten uitgespaard worden die zouden nodig zijn om materiaal af te voeren. Bovendien wordt enorm veel materiaal hergebruikt. Van de oude WTC-gebouwen wordt 63,4% van de bestaande materialen behouden, wordt 0,6% (of 1,646 ton) hergebruikt op andere sites en wordt 31,3% gerecycleerd. Slechts 4,7% van de materialen, namelijk materialen die asbest bevatten, wordt naar de stortplaats gebracht.
© Befimmo/Jaspers-Eyers/51N4E/L’AUC
Deze indrukwekkende prestaties zijn het resultaat van een minutieuze inventarisering vóór de sloopwerkzaamheden. Eveneens dankzij deze inventarisering konden voor bepaalde categorieën van materialen overnemers gevonden worden, een initiatief dat wat ZIN betreft bijzonder ver gaat. Zo werden overnemers gevonden voor materialen die over het algemeen onvoldoende overnamewaarde hebben. Al 450 ton aan materiaal, waaronder plankenvloeren, deuren en plavuizen, werd gesloopt en heeft een overnemer gevonden. Dat is bijvoorbeeld het geval met akoestische isolatie die binnenkort gebruikt zal worden in een Brusselse school, of met de kolombekledingen die gediend hebben om de schappen te maken van een winkel die gespecialiseerd is in circulaire economie.
CRADLE TO CRADLE
97% van het totale gewicht van de nieuwe materialen zal een ‘Cradle to Cradle’ (C2C) of equivalente certificering hebben. Deze certificering garandeert onder meer dat de materialen gezond zijn en deels afkomstig zijn van recyclage en dat er weinig energie nodig is voor de productie ervan.
97% is niet niets. Ter vergelijking: het meest ambitieuze project dat door Drees & Sommer in Parijs werd gerealiseerd, haalde op elk vlak 30%. Om een dergelijk C2C-certificeringsniveau te bereiken, moeten de fabrikanten zelf overtuigd worden om anders te produceren. Bij ZIN heeft deze C2C-vereiste zelfs betrekking op het beton, wat een wereldprimeur is.
© Befimmo/Jaspers-Eyers/51N4E/L’AUC
GROEN BETON
Klassiek beton is een recycleerbaar materiaal met een lange levensduur. Het grootste probleem houdt verband met de productie ervan, die enorm veel CO2 uitstoot en grote hoeveelheden grondstoffen vraagt, met name granulaten en zand. Bij gebruik van klassiek beton kan dan ook moeilijk van een echt duurzaam gebouw gesproken worden.
Daarom heeft BESIX meegewerkt aan de ontwikkeling van een ‘groen’ beton. Hierbij werden direct vanaf de ontwerpfase verschillende aspecten in aanmerking genomen, van de keuze van koolstofarm cement tot het gebruik van granulaten die volgens strenge normen gerecycleerd werden. Naast het feit dat dit beton ter plaatse wordt gegoten en geprefabriceerd, zal het C2C- of gelijkwaardig ‘certified’ zijn. Dit vergt een sensibilisering van en samenwerking met fabrikanten, want de productie van C2C-beton is totaal nieuw. De impact van dit initiatief kan enorm zijn. Zo kan in de betonsector de intentie ontstaan om te evolueren naar een duurzaam ecologisch model dat veel verder reikt dan ZIN.
Dit geldt trouwens ook voor ‘circulariteit’ en de algehele impact ervan op de kostprijs van de renovatie van het project. Deze zaken zullen op de voet gevolgd wordt, wat hieromtrent tot een algemene verspreiding van ‘good practices’ kan leiden. Praktijken waarvan gezegd kan worden dat ze in Brussel zijn ontkiemd. In het hart van de Noordwijk.
Alle informatie over het circulaire aspect van het projet
Fotos en schéma © Befimmo/Jaspers-Eyers/51N4E/L’AUC
Auteur: Gaëlle Vervack, Sustainable Construction Expert, Besix
Lees ook: De netelige kwestie van de onzekerheid bij de metingen van de luchtdichtheid: Wat wordt er echt gemeten?; Drones en 3D-opmetingen voor de bouwprofessioneel; De technische groep inzake akoestiek : voor rustigere Brusselse woningen…; Circulair bouwen : Wat is het ideale recept ?
