“We kunnen geen gezondheidskwesties oplossen zonder rekening te houden met de meest kwetsbaren.” Charlotte Marchandise-Fourquet (experte internationale volksgezondheid)
De mogelijkheden en argumenten voor een gezonde stedelijke ontwikkeling die rekening houdt met de relatie tussen buitenspelen voor kinderen en stadsplanning, zijn legio.
OPEN RUIMTE ALS DETERMINANT VAN GEZONDHEID
Het belang van spelen voor de gezondheid en het welzijn van kinderen staat vast[i], het recht op spel is zelfs vastgelegd in internationale kinderrechten[ii]. De aanwezigheid van speelruimtes en buiteninfrastructuur met tal van mogelijkheden is dus essentieel[iii]. Het helpt ook om sterkere banden te creëren tussen gemeenschappen, generaties en in de maatschappij in het algemeen.
De beschikbare speelruimte voor kinderen neemt echter af[iv]. Gezien de bevolkingsgroei in Brussel en het grote aandeel van jonge populatie in die groei, is er een merkbare nood aan een kindgericht stedelijk beleid. Er moet een nieuw evenwicht worden gezocht in de investeringen in infrastructuur en de invoering van nieuwe praktijken op het gebied van stadsplanning en -ontwerp. Dat credo brengt verschillende uitdagingen met zich mee: die van de duurzame stad, de overweging voor nieuwe generaties en het vinden van oplossingen voor een gezonde planeet …
DE STAD, EEN STIMULERENDE OMGEVING VOOR KINDEREN
De stedelijke omgeving kneedt onze vaardigheden, onze gewoontes en onze normen. Ze biedt een toegangspoort en een gemeenschappelijke grond voor kinderen waar ze zich bewust worden van gevaren, maar waar ze ook opgroeien tot milieubewuste burgers die geïnformeerde beslissingen kunnen nemen en die kunnen oproepen tot beleidsverandering via participatie en verantwoordelijkheidsgevoel[v].
Samen werken rond de stedelijke ecologie en de kindertijd in de stad heeft als doel een gezonde en veilige omgeving te garanderen en het aanleren van duurzaam gedrag te stimuleren. In die zin kan het recreatief stedelijk ontwerp helpen om kinderen te mobiliseren rond ecologische waarden en praktijken[vi].
NIEUWE INFRASTRUCTURELE MOGELIJKHEDEN VOOR BRUSSEL
De voorbije jaren wordt er in de strategieën voor stedelijke ontwikkeling steeds meer rekening gehouden met de levenskwaliteit van de meest kwetsbaren. Er is een ingrijpende verandering in gang gezet in het ontwerp van de openbare ruimte en de organisatie van de mobiliteit, die wordt gekenmerkt door meer aandacht voor het gebruik, voor de diversifiëring van mogelijke activiteiten en voor de inclusie van verschillende leeftijdsgroepen, waaronder ook kinderen[vii].
Die trend kan nog extra worden aangewakkerd als er een collectief bewustzijn ontstaat over het belang van dit aspect. Veel plaatsen in het gewest zijn momenteel volop in verandering. En allemaal kunnen ze deze component integreren: de herkwalificatie van wegen in woonwijken (zone 30)[viii], de renovatie van grote complexen[ix], de herconfiguratie van universitaire en ziekenhuiscampussen, de diversificatie van de gebruiksmogelijkheden in de stedelijke bedrijvenzones[x]… En de mogelijkheden bestaan ook op privéterreinen, waar de omgevingsontwikkeling [xi] dit aspect op verschillende manieren kan integreren. Conceptontwikkelaars die overwogen te werk gaan en bouwheren die hun verantwoordelijkheid opnemen, kunnen bijdragen tot een herkwalificatie van de speelruimte in alle uithoeken van de stad.
In een stedelijke context zijn politieke beslissingen over gezondheid, onderwijs, mobiliteit en planning bijzonder nauw met elkaar verbonden. Dit onderlijnt de noodzaak van discipline-overschrijdend werk[xii] dat coherente ambities ondersteunt: “Building and designing our city for children is like sketching the blueprint of our future[xiii].”
REFERENTIES
[i] Tremblay, M.S., et al., Position Statement on Active Outdoor Play. Int J Environ Res Public Health, 2015. 12(6): p. 6475-505
[ii] United Nations General Assembly, Convention on the Rights of the Child, in Treaty Series, United Nations, Editor. 20 November 1989
[iii] Wyver S., The Influence of Outdoor Play on Social and Cognitive Development, in Tremblay RE, Boivin M, Peters RDeV. 2019
[iv] Real Play coalition, Value of Play Report. 2018
[v] Aerts, J., Shaping urbanization for children: A handbook on child-responsive urban planning. 2018, New-York: UNICEEF
[vi] Nancy M. Wells and Kristi S. Lekies, Nature and the Life Course: Pathways from Childhood Nature Experiences to Adult Environmentalism. Children, Youth and Environments, 2006. 16(1): p. 1-24
[vii] Street for Kids https://globaldesigningcities.org/streets-for-kids/
[viii] Leefstraten in Gent | Stad Gent
[ix] Toronto growing up guidelines
[x] KETMET | Cultureghem
[xi] Boechout – Vlaamse Overheid / Agentschap Wonen-Vlaanderen (thuisindetoekomst.be)
[xii] Audrey, S. and H. Batista-Ferrer, Healthy urban environments for children and young people: A systematic review of intervention studies. Health Place, 2015 Nov. 36:97: p. 117.
[xiii] Erion Veljaj, mayor of Tirana https://www.espacioparalainfancia.online/2020/returning-the-city-to-children
Auteurs: J.Aerts, S.Hermand, D.Luna Quintanilla, H.Rillaerts – BUUR part of SWECO
Illustratie: ©BUUR, Un nouveau quartier sur l’ancien site BMT, Boechout
Lees ook : 5 basistips voor een eenvoudig en doeltreffend waterbeheer in gebouwen; BrugeoTool, een applicatie ten dienste van de Brusselse geothermische sector; Ondernemen zonder een groot risico te nemen?; Het stedelijke bioom; HEP – Begeleiding bij gebruik
