In een stad als Brussel, waar de stedelijke dichtheid voortdurend toeneemt en de milieu-uitdagingen steeds groter worden, wordt meer en lijken groendaken het antwoord op de belangrijke uitdagingen. Groendaken bieden een multifunctionele oplossing en combineren technische, milieu- en esthetische voordelen. Ze zijn meer dan zomaar een architecturale trend en dragen effectief bij aan de stedelijke veerkracht met het oog op klimaatverandering.
Verkoelend effect
Met de toename van extreme weersomstandigheden worden groendaken een interessant hulpmiddel om hitte-eilanden in de stad te bestrijden en de temperatuur van gebouwen te reguleren. Ze fungeren als natuurlijke isolatie tegen oververhitting, waardoor er in de zomer minder airconditioning nodig is. Studies tonen aan dat deze daken de binnentemperatuur met 2 tot 5°C kunnen verlagen, waardoor de energiekosten in gebouwen aanzienlijk dalen.
Opvang van regenwater
Ook op het gebied van waterbeheer bieden groendaken voordelen: ze absorberen en verdampen een groot deel van de neerslag, waardoor het risico op overstromingen in dichtbebouwde stedelijke gebieden wordt beperkt. Dankzij hun retentiecapaciteit verminderen ze de belasting van afwateringsnetwerken en voorkomen ze overbelasting bij hevige regenval. Zo kan een groendak tot 75% van het regenwater dat erop valt vasthouden, zodat het door de planten kan worden geabsorbeerd en verdampt.
Bonus voor de biodiversiteit en de luchtkwaliteit
Groendaken zijn niet alleen technische oplossingen, het zijn ook echte toevluchtsoorden voor de biodiversiteit. In steeds meer stedelijke omgevingen bieden ze habitats voor insecten, vogels en andere diersoorten en helpen ze ecologische corridors te creëren. Hoe rijker de plantendiversiteit op het dak, hoe veerkrachtiger ze is en hoe meer verschillende dieren ze aantrekt. Door de voorkeur te geven aan lokale planten en honingbloemen kun je de biodiversiteit versterken en tegelijkertijd het onderhoud verminderen.
Bovendien werkt de vegetatie als een natuurlijke filter voor de vervuilende stoffen in de lucht. De bladeren vangen fijne deeltjes op en verminderen het CO2-gehalte, wat zorgt voor een betere luchtkwaliteit in dichtbevolkte gebieden.
Verankerd in de regelgeving
In het Brussels Gewest moedigen de overheden de installatie van groendaken actief aan, in het bijzonder via gewestelijke[1] en gemeentelijke premies en stimuli. Volgens de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV) moeten nieuwe constructies of renovaties van platte daken van meer dan 100 m² een groendak bevatten. Dit kadert in het gewestelijke beleid om de koolstofvoetafdruk van gebouwen te verminderen en duurzame architectuur te promoten.
Gemeenten zoals Sint-Lambrechts-Woluwe hebben ook stimuli ingevoerd om huiseigenaars aan te moedigen om voor dit type dak te kiezen. Dit toont aan dat men zich steeds meer bewust wordt van het belang van deze systemen in de strijd tegen de effecten van klimaatverandering.
Conclusie: een strategische hefboom voor de toekomst van Brussel
In een stad als Brussel, die onder demografische en klimatologische druk staat, zijn groendaken een praktische oplossing om de veerkracht van de stad te vergroten. Ze bieden directe voordelen op het gebied van waterbeheer, thermisch comfort en biodiversiteit en dragen bij aan het welzijn. Het integreren van groendaken in stedelijke projecten is niet alleen een prioriteit voor architecten en stedenbouwkundigen, maar ook voor overheden en burgers die zich willen inzetten voor een duurzame toekomst.
Met een groeiend aantal proefprojecten en publieke steunmaatregelen is Brussel goed op weg om een modelstad te worden voor groendaken, in lijn met de duurzaamheidsdoelstellingen die op Europees niveau zijn vastgesteld.
Dit artikel sluit aan op het seminarie ‘Groene daken in de stedelijke omgeving: wat staat er op het spel voor Brussel?’ met als sprekers de Facilitator Duurzame Gebouwen, Greendays en Biotik. Aarzel niet om contact met hen op te nemen als je meer informatie wilt of een groendak wilt aanleggen.
[1] https://renolution.brussels/nl/premies-stimuli/e5-dak-groendak-en-waterbuffering
