De Facilitator Duurzame Wijken en zijn partners nodigen u graag uit voor de derde conferentie van Be Sustainable rond het thema ‘Open ruimten, hefbomen voor de stad in transitie’.
De conferentie is een uitnodiging om de stad anders te ontwerpen, te beginnen met open ruimten, ruimten die nieuwe stedelijke praktijken en nieuwe gebruiken kunnen ondersteunen in een overgangslogica naar meer veerkracht. Die ruimten (straten, huizenblokken, pleinen, parken, braakliggende terreinen, …) moeten vandaag op een andere manier worden bekeken om het hoofd te kunnen bieden aan de klimaatverandering en het vaker en intenser voorkomen van extreme weersomstandigheden (hitte- en koudegolven, hevige regenval, …) en om de veerkracht van steden te vergroten. Na de twee vorige edities uit 2019 (Naar nieuwe praktijken) en 2021 (Werken met wat er al is in de stad) buigt Be Sustainable zich dit jaar over de rol van open ruimten als hefbomen voor de stad in verandering.
De behoefte aan transitie laat zich meer dan ooit voelen in de stad, en in het bijzonder in Brussel. De druk ten gevolgde van de klimaatontregeling, de luchtkwaliteit, de mobiliteit en het verlies aan biodiversiteit hebben een rechtstreekse impact op bewoners en gebruikers, met name in dichtbevolkte wijken en binnen kwetsbare of slecht gehuisveste groepen. Verschillende crises die we de laatste jaren doormaakten, brachten dergelijke tekortkomingen duidelijk aan het licht en wezen op het gebrek aan openbare (groen)ruimte en aan thermisch comfort in sommige woningen. Ze maakten ons bewust van de doorslaggevende en zelfs vitale rol die open, onbebouwde ruimten (in handen van privé-eigenaars of overheden) in de dichtstbevolkte wijken van onze hoofdstad spelen. In die optiek is er behoefte aan solidariteit tussen de verschillende gebieden in het Gewest: de open ruimten in de randgemeenten en de tweede kroon moeten naar de eerste kroon worden doorgetrokken via de groene en blauwe netwerken en de continuïteit van de openbare ruimten. Alleen zo kan het eigenlijke stadscentrum daaruit ook voordeel halen.
Voorprogramma
De conferentie nodigt iedereen uit om anders te gaan denken en open ruimten voortaan te beschouwen als ruimten vol mogelijkheden en met een enorme ecologische, klimatologische, sociale en economische waarde.
Als eerste spreekster, opent Elena Cogato Lanza (architecte en medeauteur van Post-Car World. Futurs de la ville-territoire – Laboratorium van Stedenbouw aan de EPFL) de dag met het thema ‘Open ruimten, continuïteit en landschapsinversie’. Uitgaand van de beweging rond ‘landschapsinversie’ oppert ze om open ruimten, bodems, ecosystemen en biodiversiteit voortaan te beschouwen als fundamenten voor stadsprojecten in plaats van ze te zien als ‘negatieve’ ruimten: louter (bouw)randen, wegen die enkel de mobiliteit dienen, ‘leegten’, holtes of grondreserves. De tegenstelling tussen ‘open ruimte’ en ‘bouwruimte’ heeft geen zin. We moeten de toenemende onderlinge afhankelijkheid die hen verbindt begrijpen in het vooruitzicht van de aanleg van veerkrachtige steden.
- Welke rollen kunnen open ruimten vervullen voor onmiddellijke buurtbewoners en voor het hele grondgebied en zijn bewoners?
- Hoe wijken ontwerpen die onbebouwde ruimten valoriseren?
- Hoe hun eigen kwaliteit vrijwaren en tegelijk beantwoorden aan de vraag naar betaalbare en kwalitatieve woningen?
- Wat zijn de hefbomen voor en de remmen op de transitie van die open ruimten?
- Wie zijn de actoren in die transitie en hoe kunnen we onze praktijken op die vlakken doen evolueren?
Kom de uiteenlopende pogingen tot antwoord ontdekken! We stelden het panel van sprekers samen op basis van (inter)nationale best practices en inspirerende projecten. Ze belichten het potentieel van de sociale, ecologische en economische valorisatie van open ruimten in termen van (gemeenschappelijk) gebruik, mobiliteit, behoud van biodiversiteit, regenwaterbeheer, bodemsanering, stadslandbouw, … voor de fel begeerde verlaging van onze lagere CO2-uitstoot. De betrokkenen zijn onderzoekers, projectverantwoordelijken en vertegenwoordigers van het verenigingsleven. Ze komen uit Frankrijk, Zwitserland en Nederland en gaan in dialoog met Brusselse actoren die nu al de nieuwe praktijken hanteren.
Als afsluiter van de dag staat een bezoek aan twee open ruimten in Brussel gepland. En dat onder leiding van actoren op het terrein, die ter plaatse het thema van de dag zullen illustreren. Zo wordt langsgegaan in Park L28 bij Thurn & Taxis-site en in het Westpark in Molenbeek.
