In het hart van een grootschalige economische missie georganiseerd door hub.brussels in Rabat, is een innovatieve alliantie ontstaan, waarbij de gezamenlijke expertise van Brussel en Marokko op het gebied van leemconstructie wordt belicht. Centraal in deze samenwerking stond een bescheiden lemen paviljoen, voortgekomen uit een partnerschap tussen architectenbureau Mak, BC Architects, studenten van de ENA, de ULB en ecobuild.brussels.
Dit paviljoen, een ware blijk van Brusselse en Marokkaanse vindingrijkheid op het gebied van leemconstructie, was de eregast bij de openingsceremonie, bijgewoond door Rudi Vervoort en Ans Persoons. De inauguratie werd vastgelegd in twee korte reportages die werden uitgezonden op de nationale Marokkaanse televisie en radio. Bovendien prees de Belgische pers dit initiatief met lovende artikelen op gerenommeerde mediaplatforms zoals BX1, BRUZZ en RTL.
De lessen die zijn getrokken uit deze economische missie zijn talrijk en waardevol:
De realisatie van het lemen paviljoen, gebouwd met lokale materialen, bood een authentieke onderdompeling in traditionele bouwtechnieken. Toch ging deze onderneming niet zonder uitdagingen. Het plaatsen van het dakgebinte bracht opmerkelijke verschillen aan het licht tussen vergelijkbare projecten in België en Marokko. Beschikbare middelen en gebruikte technieken kunnen aanzienlijk verschillen, maar het uiteindelijke resultaat getuigt van onmiskenbaar succes.
Ondanks lovenswaardige ambities om gebruik te maken van hergebruikte materialen, met name lokaal geproduceerde BTC (Bouwstenen van Leem), stuitte dit project op de realiteit van de lokale markt in Rabat. Het gebrek aan infrastructuur en specifieke middelen maakte het verkrijgen van bepaalde benodigde materialen, zoals hout, binnen de gestelde termijnen moeilijk.
Het duidelijke engagement van jonge architecten van de ULB en ENA was een van de hoekstenen van dit project. Hun actieve deelname weerspiegelt een groeiende interesse in duurzame bouwpraktijken en hun milieueffect.
Ook vonden verrijkende discussies plaats, waarbij het belang van innovatie op het gebied van bio-based constructie werd benadrukt. Het idee dat circulariteit geen wondermiddel is, maar eerder een uitnodiging om het bouwproces te heroverwegen door maximaal gebruik te maken van lokale bronnen, werd breed besproken. Dit mede dankzij bijdragen van verschillende sprekers tijdens de conferentie “De Toekomst van Leemconstructie“.
De vruchtbare uitwisselingen met studenten van de ULB en ENA onderstreepten hun groeiende betrokkenheid bij duurzame bouwpraktijken, terwijl de conferentie “Leren van Agadir” diepgaande reflecties bood over stedenbouw en architectuur, met name met betrekking tot het fascinerende verhaal van de wederopbouw van de stad na de verwoestende aardbeving van 1960.
De missie heeft ook de weg vrijgemaakt voor toekomstige samenwerkingen, met name met het lokale cluster EMC, wat veelbelovende vooruitzichten biedt op het gebied van duurzame bouw. Bezoeken aan bouwplaatsen, zoals die van het Ibn Sina Ziekenhuis en Jet Contractors, hebben mogelijkheden voor internationale samenwerking verkend en het ontwikkelingspotentieel in de bouwsector in Marokko belicht.
Concluderend was de economische missie naar Marokko een groot succes, waarbij het gezamenlijke streven naar duurzaamheid en innovatie op het gebied van bouw werd benadrukt. De geplande vervolgacties, waaronder mogelijke workshops en toekomstige samenwerkingen met lokale partners, beloven de banden tussen Brussel en Marokko op het gebied van duurzame bouw verder te versterken.
