Het project voor de renovatie van de Victoriatoren wordt uitgevoerd door het architectenbureau 561N4E in opdracht van Downtown en Baltisse. Het is de ambitie van dit project het gebouw in ere te herstellen, zowel op lokaal als op grootstedelijk niveau, met instandhouding van zijn architectonisch ontwerp en het hergebruik van zoveel mogelijk elementen en materialen.
LCC & LCA: EEN PROJECT DAT FOCUST OP DE CIRCULAIRE ECONOMIE
Om de juiste beslissingen te kunnen nemen, zowel wat het hergebruik van materialen als nieuwe materialen betreft, deed 51N4E een beroep op SuReal. Dit team van duurzame vastgoeddeskundigen kreeg als opdracht de verschillende scenario’s en mogelijkheden tegen elkaar af te wegen op basis van levenscyclusanalysen (Life Cycle Assesment: LCA) om de milieu-impact te bepalen van een gebouwelement of van het gebouw zelf tijdens zijn gehele levenscyclus. Voor de verschillende scenario’s wordt de CO2-uitstoot berekend, maar ook andere milieuaspecten zoals bodem- en oceaanverzuring worden in aanmerking genomen. Belangrijk in de bouw is het onderscheid tussen operational carbon en embodied carbon. Operational carbon betreft de milieu-impact van een gebouw tijdens zijn gebruik. In een energie-efficiënt gebouw zal deze impact laag zijn. Embodied carbon betreft de milieu-impact van het materiaal tijdens zijn gehele levensduur en speelt dus een belangrijke rol bij de keuze van duurzame materialen. Dat omvat de productie, de bouw, het transport, alles wat te maken heeft met het onderhoud en de vervanging, en het levenseinde: kan het gemakkelijk worden gedemonteerd, gerecycled, hergebruikt in de vorm van een ander materiaal? Al deze gegevens worden opgenomen in een materiaalpaspoort.
Parallel aan deze LCA-studie wordt een kostenanalyse uitgevoerd (Life Cycle Cost: LCC) die niet alleen de investeringskosten bepaalt maar ook de kosten van het onderhoud en eventuele reparaties.
CIRCULAIRE ENERGIE DIE VERDER REIKT DAN DE BOUWPLAATS
Een gevarieerd programma met een openbare bar, een hotel, coworkingruimten en kantoren om een 24/24-bezetting te verzekeren door een gemengd publiek, en dat tijdens de gehele levensduur van het gebouw zal evolueren. De duurzame keuzen blijven dus niet beperkt tot de bouwplaats. Informatie over de materialen die zich lenen voor hergebruik zal aan de toekomstige gebruikers worden meegedeeld. Dat betreft onder meer de wanden, de afwerkingsmaterialen, de verhoogde vloeren en de verlaagde plafonds. Het principe “As a service” wordt eveneens overwogen. Zo kunnen de leveranciers eigenaar blijven van hun product en dat op het einde van zijn gebruik recupereren. Ze hebben er dus alle belang bij duurzame, demonteerbare en recyclebare producten te leveren.
Voor de afwerking van de centrale kern van het gebouw, alsook voor het sanitair, werd besloten om te werken met recuperatiematerialen afkomstig van andere bouwplaatsen. Het komt erop aan blijk te geven van een zekere flexibiliteit en te aanvaarden dat sommige materialen in de loop van de bouwplaats zullen worden gevonden. Voor de lifthal kozen de architecten een afwerking uit marmeren platen , maar bepaalden alleen het tegelverband en bepaalde kwaliteitseisen, wat een grote vrijheid laat voor de keuze van de materialen.
REFLECTIE OVER DE GEVEL
De gevel is opgebouwd uit drie lagen: de binnenkant was bedekt met velerlei aluminium afwerkingen en allerlei bekledingen. Deze werden afgebroken om de ruwe betonstructuur zichtbaar te laten. Vervolgens de tweede laag, namelijk de beglazing en de thermische isolatie. Uiteraard moest die worden vervangen om aan de geldende eisen te voldoen. Ten slotte de laatste laag of de buitenafwerking. Sinds 2001 is de gevel bekleed met beschotwerk uit gemoffeld aluminium. Aanvankelijk was het de bedoeling dat te hergebruiken, maar uit de LCA-studie uitgevoerd door SuReal bleek dat, alle duurzaamheidsaspecten tijdens de gehele levensduur van de gevel in aanmerking genomen, het hergebruik van het aluminium schotwerk helaas niet de meest duurzame optie was. Om de moffellak te verwijderen zou namelijk gebruik moeten worden gemaakt van chemische producten met een grote milieu-impact.
“RUW EN CHIC”
De binnenafwerkingen, de verlaagde plafonds, en alle bekledingen werden verwijderd om de ruwe betonstructuur van het gebouw zichtbaar te laten. Alle kolommen, alsook de plafonds zullen zichtbaar blijven. De technische installaties zullen eveneens zichtbaar blijven en met een isolerend spuitmateriaal worden behandeld om hun brandweerstand te verzekeren. In het gehele gebouw wordt de nadruk gelegd op het ruwe aanzicht van het beton dat wordt beschouwd als een architectonische kwaliteit.
