Het afbraakprotocol bestrijkt alle activiteiten in verband met de volledige of gedeeltelijke deconstructie (of renovatie), vanaf de voorbereiding van de sloop tot de rapportage van de sloopactiviteiten. Het heeft echter geen betrekking op het vervoer en de behandeling/terugwinning van de afvalstoffen, noch op de productie van nieuwe bouwproducten. Het doel is het verkrijgen van schone (inerte) afvalstromen voor recycling tot hoogwaardige gerecycleerde granulaten.
Deze publicatie van de Gids Duurzame Gebouwen is gebaseerd op het document Protocol voor afbraakwerken voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, dat in 2022 werd uitgevoerd door Buildwise (voorheen WTCB-CSTC), lid van de ecobuild.brussels cluster en gefinancierd door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Na het schetsen van de context en een stand van zaken over het huidige beheer van sloopafval, beschrijft dit document het protocol dat in 5 stappen moet worden gevolgd. Daarnaast biedt dit document hulpmiddelen en documentatie die het werk ondersteunen van de actoren die bij de afbraak betrokken zijn.
Omwille van de duidelijkheid en beknoptheid zal in de tekst de term “afval” worden gebruikt voor alle componenten/elementen/materialen/grondstoffen/afvalstoffen die ontstaan ten gevolge de van sloop-/renovatieactiviteiten.
Waarom een afbraakprotocol opstellen?
Zoals gepresenteerd in het dossier | Omkeerbaar en circulaire bouwen | Context, in de bouwsector, moet afval worden beschouwd als grondstof en het gebouwenbestand als een potentiële bron van materialen.
Om over kwaliteitsvolle materialen te kunnen beschikken die opnieuw gebruikt kunnen worden, is tijdens de sloop een goede aanpak bij de bron essentieel:
- zorgvuldige ontmanteling van de gebouwelementen met het oog op hergebruik;
- selectieve sloop met sortering ter plaatse voor een kwaliteitsvolle recyclage.
Door meer homogene materiaalstromen te creëren, ontstaat er minder verontreiniging van de fracties.
Het “Protocol voor afbraakwerken” is een leidraad met goede praktijken voor alle spelers die betrokken zijn bij sloopwerkzaamheden.
Het protocol beschrijft de chronologische stappen die moeten worden gevolgd voor de voorbereiding, organisatie, uitvoering en opvolging van de sloop (ontmanteling en selectieve sloop), om zo afvalstoffen te produceren die kunnen worden hergebruikt en gerecycleerd in hoogwaardige toepassingen. Het proces richt zich voornamelijk op de inerte afvalstoffen, die de grootste fractie vormen (ongeveer 90 % in massa).
Wat zijn de doelstellingen van het afbraakprotocol?
Het protocol bevat een beschrijving van de verschillende fasen van de sloop, de betrokken actoren en hun verantwoordelijkheden, en het tempo van de werkzaamheden.
Dit protocol heeft vier hoofddoelen, in volgorde van belangrijkheid:
- een hoogwaardige recyclage van de steenachtige fractie mogelijk te maken. Dit vertaalt zich in de productie van granulaten die voldoen aan de milieucriteria van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) voor de End-of-Waste-status (EoW);
- een beter beheer van alle afvalstoffen die ontstaan bij de afbraak mogelijk te maken;
- zorgen voor een zekere harmonisering met de andere regio’s omdat stromen van inert afval en gerecycleerde granulaten niet beperkt zijn (en niet mogen worden beperkt) door regionale grenzen;
- de traceerbaarheid van het puin door middel van betrouwbare documentatie te verzekeren om het vertrouwen van de sector in de kwaliteit van de gerecycleerd granulaten vergroten.
Wie zijn de betrokken actoren van het afbraakprotocol?
De eigenaar
De eigenaar is, al dan niet via de architect, de opdrachtgever van de afbraakinventaris, waarvan de identificatie van de afvalstoffen een onderdeel is. Hij is ook de opdrachtgever van de afbraakwerkzaamheden, draagt hiervan de kosten en is over het algemeen verantwoordelijk voor het afval.
De aannemer
De aannemer is verantwoordelijk voor de sloop-/afbraakwerkzaamheden die in de overeenkomst met de eigenaar zijn bepaald.
De afbraakexpert
De afbraakexpert (in de tekst “expert” genoemd) is een persoon (of team) die gespecialiseerd is in afbraak, en die door de eigenaar is aangesteld om de inventaris op te maken.
